Ξένη βοήθεια, ξένη παρέμβαση και μεταπολεμική ανασυγκρότηση, 1947-53: μια αναθεωρητική προσέγγιση

Έβδομο Σεμινάριο ΕΕΟΙ 2012-2013: εισήγηση του Ανδρέα Κακριδή 27.5.2013

Τα Σεμινάρια της Ελληνικής Εταιρείας Οικονομικής Ιστορίας συνεχίζονται και για το 2012-2013.

Το έβδομο σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 27 Μαϊου 2013, στις 17.30.

Ομιλητής: Ανδρέας Κακριδής (ΕΚΠΑ)

Θέμα: Ξένη βοήθεια, ξένη παρέμβαση και μεταπολεμική ανασυγκρότηση, 1947-53: μια αναθεωρητική προσέγγιση

Σχολιασμός: Μιχάλης Ψαλιδόπουλος (ΕΚΠΑ, Fletcher School/Tufts), Γιώργος Στασινόπουλος (Πάντειο Πανεπιστήμιο)

Τα Σεμινάρια της ΕΕΟΙ γίνονται στην αίθουσα ΕΚΤ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Βασ. Κων/νου 48, Αθήνα, ισόγειο, στάση “ΕΙΕ”  ή μετρό “Ευαγγελισμός”), και ώρα 17.30-19.30. Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους και όλες.

Περίληψη: Ο ρόλος της ξένης βοήθειας – κυρίως του σχεδίου Μάρσαλ – στη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Ευρώπης έχει αποτελέσει αντικείμενο ζωηρής συζήτησης διεθνώς. Εμπειρικές μελέτες για την έκταση και τους μηχανισμούς διάδοσης των οικονομικών επιδράσεων συμπληρώνονται από πιο αφηγηματικές προσεγγίσεις, που εστιάζουν στη χρήση της βοήθειας ως μοχλού πίεσης κατά τη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής.
Η Ελλάδα δυστυχώς βρίσκεται στο περιθώριο αυτής της συζήτησης και εξαιρείται από το σύνολο σχεδόν των συγκριτικών μελετών – παρά το γεγονός ότι αποτελεί σημαντικό αποδέκτη βοήθειας και έδρα μιας από τις πρώτες και πολυπληθέστερες αμερικανι-κές αποστολές. Οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής εμπειρίας, με κυριότερες τις συνθήκες που διαμορφώνει ο εμφύλιος, δεν αρκούν για να εξηγήσουν αυτή την παράλειψη. Στην πραγματικότητα, αυτή οφείλεται πρωτίστως σε ελλείψεις στοιχείων και γνώσε-ων για τις λεπτομέρειες της οικονομικής λειτουργίας της περιόδου 1944-53, που συχνά αντιμετωπίζεται ως «σκοτεινή» παρένθεση της οικονομικής ιστορίας. Το «σκοτάδι» όμως αυτό τροφοδοτεί την παραπλανητική εικόνα της Ελλάδας ως μόνιμης «εξαίρεσης» της ιστορίας· ταυτόχρονα, δυσκολεύει την οικονομική αποτίμηση της αμερικανι-κής βοήθειας, στην οποία οι περισσότεροι αποδίδουν δευτερεύοντα ή αρνητικό ρόλο.
Η ομιλία θα προσπαθήσει να φωτίσει κάποιες από τις σκοτεινές γωνίες αυτής της περιόδου, επανερχόμενη στην εμπειρία της Ελλάδας υπό το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ. Ποιος ήταν ο όγκος, η σύνθεση και ο μηχανισμός διάθεσης της βοήθειας; Ποια η σημασία της για την ελληνική οικονομία και πως συγκρίνεται με την εμπειρία άλλων χωρών; Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις, οι θεσμοί και οι και οι πολιτικές που συνδέθηκαν με αυτήν και σε ποιο βαθμό κατάφεραν οι Αμερικανικές αποστολές να χρησιμοποιήσουν τη βοήθεια για να επηρεάσουν την εγχώρια πολιτική, κυρίως ως προς το ζήτημα της σταθεροποίησης; Αυτά είναι κάποια από τα κεντρικά ερωτήματα της ομιλίας, που συνδυάζει ποσοτικά στοιχεία από μια νέα βάση μακροοικονομικών δεδομένων για την Ελλάδα της περιόδου 1945-55, με ποιοτικά τεκμήρια από αρχεία, κείμενα πολιτικής και μεταγενέστερες μαρτυρίες.